Over David Van Reybrouck
David Grégoire Van Reybrouck (Brugge, 11 september 1971) is een Belgisch cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver. In 2010 ontving hij drie belangrijke literaire onderscheidingen en in 2014 won hij de Gouden Ganzenveer.

Van Reybrouck groeide op in het West-Vlaamse Assebroek bij Brugge, in een familie van bloemisten, boekbinders, elektriciens en kunstenaars.

Zijn grootvader Gregoire De Bouvere was sterk geïnspireerd door de Kajottersbeweging waar hij actief toe behoorde, en was werkzaam als boekbinder bij de Brugse uitgeverij Desclée de Brouwer. Zijn taak bestond erin missalen en brevieren te voorzien van goud op snee. Daarnaast trad hij op als kleinkunstenaar en animator op verenigingsfeesten. Hij was ook gemeenteraadslid in de gemeente Assebroek van 1952 tot 1958. Bij zijn grootvader Van Reybrouck vond David veel Davidsfonds-boeken.

Zijn vader, Dirk Van Reybrouck (1939-2006) was spoorwegingenieur en werkte van 1962 tot 1966 voor de Congolese spoorwegmaatschappij Bas-Congo - Katanga (BCK) en was op post in Likasi (toen Jadotstad). Zijn moeder, Bernadette De Bouvere, was lerares plastische opvoeding en schrijft gedichten.

Studies

Van Reybrouck studeerde archeologie en filosofie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij behaalde een master in World Archaeology aan de Universiteit van Cambridge en promoveerde in 2000 aan de Universiteit Leiden op zijn proefschrift From Primitives to Primates: a History of Ethnographic and Primatological Analogies in the Study of Prehistory.

Hij woonde en werkte een tijd in Barcelona en Parijs. In 1999 en 2000 was hij wetenschappelijk coördinator van Archives of European Archaeology (AREA), een Europees onderzoeksnetwerk voor de geschiedenis van de archeologie. Daarna was hij als cultuurhistoricus verbonden aan de KU Leuven, waar hij onderzoek verrichtte naar de geschiedenis van de Belgische archeologie en naar de geschiedenis en de architectuur van West-Europese dierentuinen. Hij was daarnaast redacteur van het vaktijdschrift Archaeological Dialogues. Zijn academische interesses zijn de geschiedenis van de mens-dierverhouding in de negentiende en twintigste eeuw, hetzij in wetenschappen als de archeologie, de antropologie en de biologie, hetzij in literaire en populaire verbeelding.

Van Reybrouck werkte mee aan tentoonstellingen over de menselijke evolutie (Kunsthal Rotterdam), mensapen (Afrika-museum, Tervuren), neanderthalers (Gallo-Romeins Museum - Tongeren) en de Antwerpse Zoo.

Tijdens het academiejaar 2011-2012 bekleedde hij de Cleveringa-leerstoel (opgericht in 1945) van de Universiteit van Leiden. Hij verkreeg die "omwille van zijn belangstelling voor het koloniale verleden van Afrika en omdat hij aantoonde dat onafhankelijkheid niet noodzakelijk tot vrijheid leidt". Het thema dat hij op 28 november 2011 behandelde was: De democratie in ademnood: de gevaren van electoraal fundamentalisme. Vervolgens verzorgde hij een collegereeks voor het Honours College van deze universiteit.

Auteur

In oktober 2001 verscheen De Plaag, Het stille knagen van schrijvers, termieten en Zuid-Afrika, een mengeling van biografie, autobiografie en reportage. De Plaag werd genomineerd voor de Gouden Uil Literatuurprijs 2002 en bekroond met de Debuutprijs 2002. David Van Reybrouck won er ook de Literatuurprijs 2002 van de provincie Vlaams-Brabant mee en sleepte een nominatie voor de Debutantenprijs van Dordrecht in de wacht.

In december 2003 verscheen de Afrikaanse vertaling onder de titel Die plaag. In 2004 ging de toneelbewerking die Van Reybrouck met Josse De Pauw maakte, Die Siel van die Mier, in première. Hij kreeg er dat jaar ook de Taalunie Toneelschrijfprijs voor. Een tweede toneeltekst van Van Reybrouck was N, over een encyclopedicus in Afrika. De tekst werd in 2006 in Het Toneelhuis opgevoerd.

In 2005 verliet hij de academische wereld. Hij legde zich vanaf dan toe op een schrijversloopbaan.

Eind 2006 was Van Reybrouck writer in residence aan de Universiteit van Amsterdam. Kort erna, in 2007, verscheen zijn eerste roman, Slagschaduw. Daarin voeren, in tegenstelling tot het non-fictiewerk De Plaag, doorvoelde emoties de hoofdtoon.

Later dat jaar verscheen Waar België voor staat, een pleidooi voor een sereen en solidair debat over de toekomst van België. Dit boek kwam er in samenwerking met Geert Buelens en Jan Goossens.

Aan het eind van datzelfde jaar ging zijn theatermonoloog Missie in première in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel. De monoloog kwam tot stand na gesprekken die Van Reybrouck had met oude missionarissen in Belgisch-Congo. Hij kreeg er in 2008 de Arkprijs van het Vrije Woord voor. De jury sprak haar lof voor dit stuk uit voor zijn veelzijdige, rechtlijnige en originele aanpak in de hedendaagse discussies op ethisch-maatschappelijk en wetenschappelijk vlak.

Van Reybrouck is freelancer voor de krant De Morgen waar hij essays, reportages en recensies schrijft voor het zaterdagsupplement Zeno en de wekelijkse bijlage Boeken. Essays of reportages van hem verschenen ook in Knack, NRC Handelsblad, de Volkskrant, De Groene Amsterdammer en Vrij Nederland.

Dichter

Van Reybrouck schrijft gedichten. In het eerste nummer van Het liegend konijn, het poëzietijdschrift van Jozef Deleu, verschenen er enkele.

Hij is oprichter van het Brussels dichterscollectief.

In februari 2011 startte hij een Facebookproject rond het collectief vormgeven van een gedicht, vertrekkende van een willekeurig gekozen zin uit een krantenartikel. Op de startzin voor de nieuwe constructie: Het waren eenzame kilometers tussen Ieper en Brussel kwamen 110 reacties. De eindredactie bleef bij de initiatiefnemer.

Congo

In het voorjaar van 2010 verscheen zijn boek Congo: een geschiedenis.

Hij won er de AKO Literatuurprijs mee, waarbij de jury het beoordeelde als een knap gecomponeerd verhaal over slavernij en kolonialisme, veerkracht en overleven. Een meeslepend geschiedeniswerk van een historicus én romancier. In hetzelfde jaar won hij met dit boek ook de Libris Geschiedenis Prijs. Briljant, adembenemend en meeslepend waren de woorden van de jury. Verder oordeelde de jury dat de auteur grote indruk maakte met de breedte van het onderwerp in een rijke, bijna barokke stijl. Het boek is een originele combinatie van persoonlijke betrokkenheid en journalistieke distantie, dat archiefmateriaal, interviews en persoonlijke observaties vermengt besloot de jury.

De auteur deelde mee dat hij een deel van het prijzengeld schonk aan Human Rights Watch; voor de rest koopt hij er tijd mee voor een volgend boek. Einde 2012 kondigde de uitgever aan dat van het boek 300.000 exemplaren waren verkocht.

Begin 2011 was het duidelijk dat het boek in verschillende Europese talen zou worden vertaald. De auteur geeft het plan niet op om het boek ook in Congo te verspreiden ondanks het gebrek aan boekhandels. Chinese en Zuid-Koreaanse uitgevers tonen ook belangstelling.

In The Independent van 3 april 2014 schreef de criticus Andy Morgan: This book not only deserves the description "epic", in its true sense, but the term "masterpiece" as well.

PEN Vlaanderen

In januari 2011 werd Van Reybrouck verkozen tot voorzitter van PEN Vlaanderen, de Vlaamse afdeling van International PEN. Hij volgde Geert Van Istendael op. Na zijn verkiezing verklaarde Van Reybrouck dat hij PEN Vlaanderen meer zichtbaarheid wil geven en de internationale vereniging wil aanmoedigen om méér te gaan wegen op de Europese instellingen die op vlak van mensenrechten veel zeggingskracht hebben.

Hij nam zich ook voor om van de Antwerpse PEN-schrijversflat een vrijhaven voor vervolgde schrijvers te maken.

Hij werd opgevolgd door Joke Van Leeuwen.

G 1000

In 2011-2012 werd Van Reybrouck de bezieler van de G1000, een burgertop, over de taalgrenzen heen, die 1000 Belgen liet overleggen voor een betere democratie in België.

---

Bron: nl.wikipedia.org/wiki/David_Van_Reybrouck