Govert Buijs - Tussen God En Duivel

ISBN
   

Soort boek
Paperback

Een strijd der goden - zo karakteriseerde; de socioloog Max Weber aan het eind van zijn leven de situatie in het door de eerste wereldoorlog ontredderde Europa. Na het ineenstorten van het christelijke wereldbeeld zag Weber een nieuw veelgodendom in het verschiet. Een dramatische situatie: met het christendom verdween immers ook de mogelijkheid nog te kunnen onderscheiden tussen de goden. In de twintigste eeuw, aldus Weber, zal de God van de één de duivel van de ander, de duivel van de één de God van de ander zijn. Wat de enkele mens rest is de blinde keuze. In de jaren '20 en '30 zag een jonge generatie politieke wetenschappers en filosofen (waaronder Hannah Arendt, Theodor Adorno, Max Horkheimer, Leo Strauss en Eric Voegelin) zich geconfronteerd met de opkomst van totalitaire regimes. In hun pogingen hiervan de aard te doorgronden, ondervonden zij dat Webers testament in feite leeg was. Zij moesten op zoek naar nieuwe concepten om tussen God en duivel, tussen een gezond en een misdadig regime te kunnen onderscheiden. In deze studie staat het werk Eric Voegelin (1901-1987) centraal. Voegelin is de vader van de substitutiethese, de these die de totalitaire ideologie interpreteert als immanent substituut voor eerdere religieuze, op transcendentie gerichte, symbolen. In Voegelins oeuvre wordt uitvoerig geanalyseerd hoe de omzetting van een ,transcendente naar een immanente betekenis van symbolen een totalitaire dynamiek ontketent - van God naar duivel. Tegenover de totalitaire ervaring stelt hij in zijn oeuvre de herontdekking van de politieke betekenis van ervaringen van transcendentie in 'Athene en 'Jeruzalem' centraal.