Coyett - 't Verwaerloosde Formosa, Of Waerachtig Verhael, Hoedanigh Door Verwaerloosinge Der Nederlanders In Oost-indien, Het Eylant Formosa, Van Den Chinesen Mandorijn, Ende Zeeroover Coxinja, Overrompelt, Vermeestert, Ende Ontweldight Is Geworden

ISBN
   

Soort boek
Hardcover

Werken van de Linschoten-Vereeniging deel XC <br /><br />'T VERWAERLOOSDE FORMOSA <br />of waerachtig verhael, hoedanigh door verwaerloosinge der Nederlanders in Oost-Indien, het Eylant Formosa, van den Chinesen Mandorijn, ende Zeeroover Coxinja, overrompelt, vermeestert, ende ontweldight is geworden. <br /><br />Een uniek en nooit eerder herdrukt verslag uit 1675, geschreven door de laatste gouverneur van Formosa, over de aanwezigheid van de VOC op dat eiland en haar verdrijving door de Chinese piraat Coxinga. <br />Tijdens de twee eeuwen van haar bestaan is de Verenigde Oostindische Compagnie in het gebied tussen Kaap de Goede Hoop en Japan zeer actief geweest. Hoewel er de laatste jaren veel aandacht is geweest voor de VOC, is daarbij één aspect sterk onderbelicht gebleven: het eiland Formosa, tegenwoordig veelal Taiwan genaamd. Dit eiland is in de periode 1624-1662 een bezitting van de Compagnie geweest. Al dadelijk na hun eerste schipvaart hebben de Nederlanders gepoogd handelscontacten met China aan te knopen. Om dit doel te bereiken werd op Formosa het grote Fort Zeelandia gebouwd, aanvankelijk louter bestemd als overslagstation voor schepen, maar later ook als bestuurscentrum. De Compagnie werd namelijk op Formosa al een koloniale mogendheid voordat ze dat op Java en Ceylon zou worden. De Nederlanders hebben Formosa uiteindelijk weer verloren aan de Chinese piraat Coxinga die leider van een particuliere strijdmacht was. Coxinga stond aan de kant van de Chinese Mingdynastie, die door de vanuit Mandsjoerije binnenvallende Mandsjoes werd beoorloogd en daardoor tenslotte ten val kwam. De legers van de nieuwe Mandsjoedynastie slaagden er vervolgens in Coxinga's strijdmacht van het Chinese vasteland te verdrijven. Coxinga besloot daarop naar Formosa over te steken en viel Zeelandia aan. Na een maandenlang beleg waren de Nederlanders begin 1662 gedwongen hun fort over te geven. De laatste gouverneur van het eiland, Frederik Coyett, werd door de machthebbers in Batavia tot zondebok gemaakt, beschuldigd van hoogverraad en veroordeeld tot levenslange verbanning naar de Banda-eilanden. Later mocht hij, na ingrijpen van stadhouder Willem III, toch weer naar Nederland terugkeren. In 1675 verscheen daar toen het boek 't Verwaerloosde Formosa, waarin het beleg en de voorgeschiedenis daarvan werden beschreven en Coyetts rol nader werd toegelicht. Ofschoon het boek verscheen onder het nooit geheel opgehelderde pseudoniem C.E.S., wordt algemeen aangenomen dat Coyett de (belangrijkste) auteur is. Deze zeer scherp geschreven verhandeling is sindsdien nooit herdrukt. Geheel ten onrechte, aangezien het hier in feite een der zeer weinige contemporaine geschiedwerken betreft die ooit door Compagniesdienaren zijn geschreven. <br /><br /><br />Verschenen als deel 90 in de reeks Werken van de Linschoten-Vereeniging