Hermes - De Internationale Schuldencrisis

ISBN
   

Soort boek
Paperback

<p>Geschriften over internationale economische betrekkingen zijn er van alle tijden en in overvloed. Vanaf het eerste begin dat men zich met de beoefening van de politieke economie bezig ging houden hebben de pleitbezorgers van de potentiële voordelen van gezonde en vrije handel zich moeten meten met de voorstanders van bescherming van de eigen industrie. Mede onder invloed van de kracht van de argumenten hebben perioden van meer vrijhandel en protectionisme elkaar regelmatig afgewisseld. </p> <p>De euforie rond Europa '92 heeft de te verwachten voordelen van ongestoorde internationale economische betrekkingen nieuw leven ingeblazen. Groei, werkgelegenheid en welvaart in de Ea zijn gebaat bij gezonde internationale concurrentie, zo is de gedachtengang. Dat dit alles evenwel minder eenvoudig ligt op mondiaal niveau blijkt wel uit de moeizame onderhandelingen in het kader van de GATT. In de economische werkelijkheid zijn we er kennelijk nog steeds niet in geslaagd om het zo eenvoudig lijkende principe van vrijhandel in diverse opzichten praktische gestalte te geven. </p> <p>In België en Nederland is men zich er van oudsher sterk van bewust hoe gevoelig de economische ontwikkeling in kleine open economieën is voor het internationale handelsklimaat en de stand van de internationale conjunctuur. Vandaar dat ook in de Benelux traditioneel grote belangstelling bestaat voor de ontwikkelingen in de internationale economische betrekkingen. </p> <p>Het probleem is evenwel dat deze betrekkingen erg divers zijn en vele aspecten in zich dragen. Zo gaat het niet alleen om handelsstromen maar ook om de internationale monetaire verhoudingen (schuldenproblematiek, wisselkoersperikelen, omvang internationale reserves). Ook het internationale dienstenverkeer en de relaties tussen meer en minder ontwikkelde economieën, alsmede de verhouding en samenwerking tussen multinationale onderne. mingen en regeringen zijn relevante aspecten. Theorie en prak. tijk gaan daarbij ook niet altijd zo eenvoudig samen als wel eens wenselijk lijkt. </p> <p>De serie “Internationale Economische Betrekkingen’ is opgezet om de verschillende aspecten van de internationale economische betrekkingen in handzame boekjes door een breed scala aan auteurs te laten behandelen. De filosofie achter de diverse deeltjes is dat ze een mix dienen te bevatten van aspecten van de economische wetenschap enerzijds en van de praktische uitwerking daarvan anderzijds. Daarbij wordt zoveel mogelijk uitgegaan van de nieuwste inzichten. </p> <p>De serie is uitermate geschikt voor het onderwijs op HEAO-niveau en voor het universitaire curriculum. Maar ook voor de internationaal opererende ondernemer en voor de consument en politicus met belangstelling voor internationaal-economische vraagstukken zullen de boeken veel bevatten dat de moeite van het lezen waard is. </p> <p>De schuldenecrisis van de jaren tachtig heeft ongetwijfeld een belangrijke negatieve invloed uitgeoefend op de economische ontwikkeling van de ontwikkelingslanden gedurende dezelfde periode. Daarnaast echter hield deze crisis korte tijd ook een bedreiging voor de westerse landen in: de stabiliteit van het internationale financiële stelsel stond ter discussie. Deze beide aspecten maken een nadere bestudering van de feiten en achtergronden van de schuldencrisis bijzonder interessant. Er is over dit onderwerp, zeker in de internationale tijdschriften en vakbladen, dan ook het nodige geschreven. Tot nu toe ontbreekt er evenwel een boek waarin de verschillende ontwikkelingen die verband houden met de schuldencrisis, overzichtelijk worden besproken. Het onderhavige boek probeert in deze leemte te voorzien. </p> <p>Het boek behandelt achtereenvolgens de volgende aspecten van de internationale schuldencrisis. Na een inleidend hoofdstuk volgt in een tweetal hoofdstukken een beschrijving van de omvang en oorzaken van de crisis. Er wordt daarbij een duidelijk onderscheid gemaakt naar de verschillende regio’s van landen. De hoofdstukken 4 tot en met 8 geven een chronologisch overzicht van de beleidsmaatregelen die gedurende de jaren tachtig zijn aangedragen om de gevolgen van de schuldencrisis voor zowel de westerse landen als de ontwikkelingslanden te minimaliseren. Veel aandacht wordt besteed aan de rol die westerse overheden, internationale financiële instellingen als het Internationaal Monetair Fonds (IMF; specifiek behandeld in hoofdstuk 4) en de Wereldbank (hoofdstuk 5), de commerciële banken (hoofdstuk 6) en de ontwikkelingslanden hierbij hebben gespeeld. Ook wordt ruime aandacht besteed aan de meest recente ontwikkelingen: de mogelijkheden van schuldreductie (hoofdstukken 7 en 8). Hoofd. stuk 9 werpt een blik op de toekomst, waarbij vooral aandacht wordt geschonken aan de vraag op welke manier de economische groei in de ontwikkelingslanden met betalingsmoeilijkheden in de komende jaren kan worden hersteld. </p> <p>Het boek heeft hoofdzakelijk een beschrijvend karakter. Toch wor. den in een aantal hoofdstukken ook theoretische aspecten van de schuldencrisis belicht, vooral in hoofdstuk 7 (theoretische aspecten van schuldreductie). Het gebruik van moeilijke wiskundige modellen is echter zoveel mogelijk achterwege gebleven. Het boek is mede daarom geschikt om te worden gebruikt op HBO-niveau. Daarnaast kan het prima gebruikt worden als een inleiding of naslagwerk voor iedereen die vanuit zijn of haar studie aan een universiteit of hogeschool, dan wel vanuit de dagelijkse werkzaamheden, bijvoorbeeld in het bankwezen, geïnteresseerd is geraakt in de verschillende aspecten van de internationale schuldencrisis. De uitgebreide literatuurlijst biedt voldoende aanknopingspunten om bepaalde aspecten van de schuldencrisis nader uit te diepen. Het boek veronderstelt wel enige basiskennis van de macro-economie en de internationale economische betrekkingen. Het onderhavige boek zou nooit in zijn huidige vorm tot stand zijn gekomen zonder de suggesties en ondersteuning van de volgende personen. Speciale dank gaat uit naar prof.dr. mr. C.J. Jepma, die alle hoofdstukken kritisch van commentaar heeft voorzien. Ik dank verder drs. R. Lensink en prof.dr. J.A. H.de Beaufort Wijnholds voor hun stimulerende suggesties en opmerkingen bij verschillende delen van het boek. Ook heb ik kunnen profiteren van de kritische kanttekeningen van prof.dr. H. Jager, prof.dr. P.de Grauwe, prof.dr. J.van Sinderen, dr. G.J. Lanjouw, dr. R. Stoffelsma en drs. N. Mensink, waarvoor ik hen zeer erkentelijk ben. B. van der Bijl assisteerde mij vooral bij het verzamelen van de literatuur en het maken van de tabellen; EE. van Anken bedank ik voor het typen van de tabellen. </p> <p>De verantwoordelijkheid voor de inhoud van het boek ligt vanzelfsprekend geheel bij mij. </p> <p>Niels Hermes </p> <p> </p> <p> </p> <p> </p>