Thom Holterman - Volken Zonder Staat

ISBN
   

Soort boek
Paperback

<p> In de loop van de geschiedenis hebben mensen allerlei samenlevingsvormen ontwikkeld. E?n daarvan is de staat, zoals wij die kennen. De wereld is opgedeeld in staten en het is moeilijk je los te maken van het idee dat er gezag en staat moet bestaan. Toch bestaan er ook vandaag de dag nog volken zonder staat, dat wil zeggen heerschappijvrije samenlevingen. De mensen in deze samenlevingen maken bewust de keuze machtsvorming en gezag af te wijzen. Antropologische studies laten zien dat zij wel degelijk regels ingesteld hebben en ook een vorm van rechtspraak kennen. Een rechtspraak die gericht is op verzoening in plaats van op vergelding. Zulke samenlevingen kennen geen instantie met een geweldsmonopolie om die regels en rechtsuitspraken dwingend op te leggen zoals dat in westerse samenlevingen gebeurt. </p> <p> Inzicht in hoe volken zonder staat leven kan een prikkel zijn voor herbezinning op onze autoritaire staatsvorm, ook als dit inzicht niet direct toepasbaar is in onze westelijke samenleving. </p> <p> Aan de hand van ''Das Recht als Hort der Anarchie. Gesellschaften ohne Herrschaft und Staat'', (Recht als bolwerk van anarchie. Samenlevingen zonder heerschappij en staat) van Hermann Amborn analyseert Thom Holterman hoe mensen in niet-hi?rarchische samenlevingen leven en die samenlevingen in stand houden. Zo is ook zonder geweldsmonopolie maatschappelijk handelen, rechtszekerheid en binnenlandse vrede mogelijk. Het eigen recht krijgt daarbij een sleutelpositie. Het vormt een garantie, een bolwerk. Als je naar bestaande en functionerende ?volken zonder staat? kijkt, lijkt de fixatie op statelijkheid kortzichtig en bedenkelijk. Statelijkheid is immers geen garantie voor binnenlandse vrede en buitenlandse zekerheid. </p> <p> ?Hoe worden door gezamenlijk communicatief handelen consensuele, door allen gedragen, oplossingen bereikt en hoe worden genomen besluiten zonder geweldstoepassing geaccepteerd?? </p> <p> Dat hangt samen met elementen als: heerschappijvrije gezindheid, het streven naar autonome vormen van associatie en het afwijzen van centraal gezag. </p> <p> </p> <p> In ?primitieve? gemeenschappen wordt niet alleen veel minder gewerkt dan in ?ge?volueerde? maatschappijen als de onze, maar er is ook geen verschil tussen arbeid en andere activiteiten. Bepaalde volken kennen geen taalkundig verschil tussen ?arbeid? en ?spel? en elders wordt hetzelfde woord gebruikt voor ?arbeid? en ?ritueel?. </p> <p> Door het kapitalisme werd de arbeid gescheiden van andere activiteiten van het leven, om die arbeid te onderwerpen aan de wetten van de markt. Hierdoor verdwenen alle organische vormen van het bestaan en daarvoor kwam in de plaats een verschillend, geatomiseerd en individualistisch type organisatie. Hiermee zijn we terug bij Kropotkin, die ook al zag dat ?alle verbanden die bestaan tussen burgers in dorpen en steden vernietigd werden?. </p> <p> Wat zijn dat, primitieve samenlevingen? Het zijn de samenlevingen zonder staat. Wanneer we het hebben over samenlevingen zonder staat, dan betekent dit dat er ook samenlevingen zijn met staat. Ik vraag me dan af waarom die samenlevingen geen staat hebben. Het blijkt dan dat die samenlevingen de staat weigeren, omdat ze tegen de staat zijn. De afwezigheid van de staat in primitieve samenlevingen is dus geen gebrek. Het is niet omdat zij in de kinderfase van de mensheid zitten of omdat zij onvolledig of niet groot genoeg zijn, of nog niet volwassenen zijn. Zij weigeren gewoon de staat ? gedefinieerd als machtsrelatie.? </p> <p> De primitieve economie is van nature een compleet andere: ?Als de primitieve mens geen winst maakt met zijn activiteit, dan is dat niet omdat hij niet weet hoe hij dat moet doen, maar omdat hij het niet wil.? </p> <p> Pierre Clastres over zijn etnologisch onderzoek in Zuid-Amerika </p> <p> </p> <p> </p>