Patrick Meuris - Vormen Van Verklaren

ISBN
   

Soort boek
Hardcover

"Vormen van Verklaren" analyseert en beschrijft de globale structuur van verklarende teksten binnen het kader van de discoursanalyse en het onderzoek naar de taalproductie (zowel het schrijfonderwijs als de automatische taalgenerering). De studie is een grondige bewerking van de gelijknamige doctorale dissertatie (Meuris, Leuven 1997) die in 2000 bekroond werd met de jaarlijkse Prijs voor Taalkunde van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, en is gebaseerd op een analyse van een ruime verzameling authentieke wetenschappelijk populariserende teksten. De teksten zijn hoofdzakelijk Nederlands- en Engelstalig maar de studie beoogt uitspraken te doen over de verklarende structuren in het algemeen. In het eerste deel wordt een overzicht gegeven van theoretische modellen uit de tekstlinguïstiek, automatische tekstgenerering en het schrijfonderwijs voor het beschrijven van de identiteit en interne samenhang van een tekst. Vervolgens wordt het begrip 'verklaren' geanalyseerd vanuit het standpunt van de wetenschapsfilosofie en de linguïstische pragmatiek. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen alledaagse en wetenschappelijke verklaringen en een bruikbare typologie opgesteld van verklaringen gebaseerd op het basisschema van de verklaring. In het tweede deel worden de centrale en secundaire constituenten van de verklarende tekst beschreven en wordt een inventaris gemaakt van de verbale signalen die beschikbaar zijn in het Nederlands voor het expliciteren en verduidelijken van de tekststructuur. Er wordt getoond hoe de tekststructuur is opgebouwd uit noodzakelijke en optionele functionele constituenten waarvan de aanwezigheid en positie in de tekst en de propositionele invulling afhangt van het type verklaring, de kennis en belangstelling van de toegesprokene en de algemene communicatieve context. Bij de bespreking ligt de klemtoon op de manier waarop tekstpatronen, communicatieve kennis en structuursignalen gebruikt kunnen worden voor het opstellen van vlotte en coherente informatieve teksten. Het betoog wordt geïllustreerd met talrijke voorbeeldteksten en tekstfragmenten, ook in de meer theoretische hoofdstukken, waardoor de analyse steeds concreet blijft en ook niet-linguïsten zal kunnen boeien. Bovendien toont de studie hoe aan de hand van een corpus voorbeeldteksten de globale structuur en andere structurele eigenschappen van een welbepaalde tekstsoort praktisch kan worden bestudeerd en beschreven.