Jos Swanenberg - Bij Wijze Van Spreuken

ISBN
   

Soort boek
Hardcover

<p> Spreuken zijn vaak heel raak; het zijn gekristalliseerde<br />wijsheden. Es gij zó groot waart ès dè ge lomp zijt, dan koste oew<br />segaar ón de zón ônstokel Zoiets is erg Brabants en we geloven niet<br />dat deze ontboezeming ergens in de Nederlandse woordenboeken is<br />terug te vinden.<br />Hein Mandos heeft een indrukwekkende verzameling aangelegd van<br />Brabantse spreekwoorden. Aanvankelijk dacht hij (en hij niet alleen)<br />dat de spreekwoorden van een bepaalde regio het karakter van de<br />bewoners van die streek weerspiegelden. Naarmate zijn collectie<br />toenam en hij meer kon vergelijken, kwam hij tot de conclusie dat die<br />redenering onhoudbaar was.<br />Wat maakt een spreuk dan wel Brabants?<br />Voor ons is het antwoord eenvoudig. We moeten die in het Brabants<br />gehoord of gezien hebben, maar we haasten ons toe te voegen dat we<br />de algemeen Nederlandse spreekwoorden die (vertaald) ook in het<br />Brabants gebezigd worden natuurlijk niet als typisch Brabantse<br />spreuken willen beschouwen.<br />We hebben ons materiaal vooral verzameld in onze nabijheid. We zijn<br />veelvuldig op bezoek geweest bij oudere mensen en hebben daar ook<br />veel opnamen mogen maken. Daarvan hebben we voordeel gehad bij<br />onze radioprogramma's 't Brabants Ketierke en 't Brabants Uurke en<br />bij het samenstellen van de Brabantse Spreukenkalenders, maar ook<br />bij het maken van onze boeken.<br />We spreken in dit boek van spreuken en maken geen onderscheid<br />tussen spreekwoorden, uitdrukkingen en zegswijzen. We weten wel<br />dat spreekwoorden algemene wijsheden bevatten, in de<br />tegenwoordige tijd staan en geen variatie verdragen. Ook is ons<br />bekend dat uitdrukkingen vaste woordgroepen zijn en dat zegswijzen<br />vaak een persoonlijk oordeel geven en volop kunnen variëren, maar<br />5<br />wij hebben dus gekozen voor spreuken, zoals we dat ook al meer dan<br />twintig jaar doen in de Brabantse Spreukenkalenders. Spreuk wordt<br />overigens simpel gedefinieerd als 'zinrijk gezegde'.<br />Daarmee is meteen een belangrijke bron van deze verzameling<br />aangeduid, maar ook uit onze eigen Brabantse woordenboeken Wiej<br />wè bewaort diej he ' wè en Eige grèij hebben we veel stof voor dit<br />werk geput. Overigens is het frappant dat er na dertig jaar verzamelen<br />nog steeds nieuwe spreuken voor ons opduiken. We hebben dan ook<br />niet de illusie dat dit boek allesomvattend zal zijn. Wel hebben we de<br />rijkdom van het Brabants willen tonen. </p>