J. Van Velzen - De Ongekende Ministeriële Verantwoordelijkheid, Theorie En Praktijk 1813-1840

ISBN
   

Soort boek
Hardcover

'Ministeriële verantwoordelijkheid' is een kernbegrip van ons staatsbestel. Wat het principe precies inhoudt, blijft echter een bron van discussie. Een beproefde methode om meer helderheid te krijgen is teruggegaan naar het begin. Niemand minder dan Van Hogendorp en Koning Willem I blijken het principe al bewust te hebben opgenomen in de Grondwetten van 1814 en 1815. Het noodlot sloeg echter toe en vanaf augustus 1815 deed Willem I, alsof hij het principe niet kende. Geen wonder, hij vreesde dat de Belgen het principe op een bepaalde manier zouden 'misbruiken' om de macht te grijpen. Op basis van hun parlementaire meerderheid zouden zij hem, de Koningregeringsleider, via de ministers op een zijspoor schuiven en zo een hegemonie vestigen over Holland. Dat mocht voor geen prijs gebeuren en daarom ontkende Willen I tussen 1815 en 1830 met bewuste, stilzwijgende steun van de Noordelijke helft van de Tweede Kamer het bestaan van het principe. De angst van de Koning van onterecht, de Belgen waren niet uit op de hegemonie. Zij eisten vooral om redenen van rechtsbescherming erkenning van ministeriële verantwoordelijkheid. Er ontstond hierover een spannende, deels verborgen en bij vlagen verwoedde strijd tussen Noord en Zuid, die waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak werd voor de afscheiding van België in 1830. De daarna volgende, geldverslindende staat van beleg tot 1839 liet Nederland in 1840 verarmd en met een kater achter. De mislukking van het experiment met België was niet iets om trots op te zijn. Mede daarom raakte het verhaal van de introductie en strijd over het principe vergeten. Deze historische staatsrechtelijke studie doet een poging tot een reconstructie.