Zimmerman, Louis J. - Politieke Economie Van Plato Tot Marx

ISBN
   

Soort boek
Hardcover

<p>Ongeveer veertig jaar geleden publiceerde ik mijn Geschiedenis van het Economisch Denken. In het Voorwoord stelde ik dat iedere generatie zijn eigen geschiedenis schrijft ?zeker waar het gaat om wetenschapsgeschiedenis en idee?ngeschiedenis ? omdat het verleden geevalueerd wordt met waardemaatstaven die van generatie tot generatie verschillen. </p> <p>Er heerste toen ik dat schreef, zeker onder economen, een gematigd optimisme. We hadden immers van Keynes de oplossing van het conjunctuurprobleem gekregen en de komende decennia ? door Raymond Aron Les Trente Glorieuses genoemd ? zouden bijna doen geloven dat die juist was. Geen wonder dus dat men in de gestage vooruitgang van de economische wetenschap geloofde en die vormde dan ook het Leitmotiv van mijn Geschiedenis. </p> <p>Heden ten dage moet echter elk zich zelf respecterend jong econoom Keynes als een dwaallicht beschouwen (ditzelfde lot schijnt ook zijn tijdgenoot Freud beschoren te zijn) en de moderne supply-economists grijpen, veelal zonder het zelf te weten, terug op de vijftig jaar geleden zo zeer verguisde Jean Baptiste Say. Onder dergelijke omstandigheden kan men moeilijk nog spreken van een gestage groei van inzicht in de economische problematiek en een zekere twijfel daaraan klinkt dan ook door in dit nieuwe boek. </p> <p>Om misverstanden te voorkomen is het nuttig hier het door Schumpeter gemaakte onderscheid tussen Economic Analysis en Economic Thought te memoreren. De economische analyse betekent bij hem de wetenschappelijke methode van onderzoek en als we het hebben over de instrumenten die we bij het onderzoek gebruiken (netjes opgeborgen in de box of tools) dan kunnen we grote vorderingen constateren. </p> <p>Terwijl Malthus en Ricardo het nog niet met elkaar eens konden worden over de vraag of in een bepaald geval de vraag was toedan wel afgenomen, gaf Cournot twintig jaar later reeds een volkomen correcte definitie van de vraag. Hij vermeldde echter dat hij met de hem beschikbare mathematische hulpmiddelen nog niet in staat was een dergelijke vraag te berekenen. Maar in het begin van deze eeuw werd ook dat mogelijk en tegenwoordig kan elke eerstejaarsstudent in de economie prijs-, inkomensen substitutie-elasticiteitsco?ffici?nten empirisch bepalen. </p> <p>Verder zou ik bijvoorbeeld kunnen wijzen op de vooruitgang die is gemaakt in macro-economische circulatiemodellen via Cantillon, Quesnay en Marx naar moderne systemen van nationale rekeningen en input-outputmodellen. </p> <p>De economische analyse heeft dus aanzienlijke vooruitgang geboekt, geheel anders is het echter gegaan waar het de Economic Thought betreft. Het gaat hierbij om het beeld dat de econoom heeft van de totale economie. In de schone kunsten en in de filosofie kunnen dergelijke beelden eeuwigheidswaarde hebben, doch in de wetenschap is dat niet het geval. Ook in de wetenschap ? en we bepalen ons hier verder tot de economie ? gebruikt men beelden, doch daarvoor geldt het mefistofelische ?denn alles, was entsteht, ist wert, dass es zugrunde geht?. J.H. F. Umbgrove heeft in dit verband daarom terecht gesproken van de Beeldenstorm der Wetenschap. Het beeld dat een wetenschappelijk onderzoeker gebruikt is slechts een tijdelijk werktuig en is als elk ander werktuig na verloop van tijd versleten. </p> <p>Sommige economen hebben het ons makkelijk gemaakt door het beeld dat ze voor ogen zweefde heel nadrukkelijk te noemen. Zo bij= voorbeeld Adam Smith: ?Human society appears like a great immense machine, created by an all-wise Architect and Conductor.? Volgens Smith corrigeert deze Schepper met onzichtbare hand de ergste fouten die regeringen met hun ingrepen in het economisch leven maken. </p> <p>Bij David Ricardo zou men de groei van de economie kunnen vergelijken met die van een boom die na verloop van tijd zijn maximale lengte bereikt heeft en daarna elk jaar de bladeren en vruchten reproduceert. </p> <p>Volgens Friedrich List doet de economische groei denken aan het ontwikkelingsproces van de mens: van kinderstadium via jeugd naar volwassenheid. Bij een dergelijk beeld passen opvoedende rechten om een agrarische economie (jeugd) te transformeren in een industri??le (volwassenheid). </p> <p>Hoewel Karl Marx het niet met zoveel woorden zegt, is het duidelijk dat hij het maatschappelijk gebeuren ziet als een slagveld waarop de klassenstrijd wordt uitgevochten. Er wordt door Marx zelfs een industrielle Reservearmee ten tonele gevoerd. </p> <p>* Wordt in een bepaalde periode het gebeuren door een aantal vakgenoten met eenzelfde beeld gekarakteriseerd, dan drukt een dergelijke DD" </p> <p> </p> <p> </p> <p> </p>