São Bernardo, Graciliano Ramos

In São Bernardo (1934), de tweede roman van Graciliano Ramos (1892-1953) en de tweede die, na 'Angst', in het Nederlands verschijnt, zien we de schrijver als 'gealfabetiseerde sertanejo' in optima forma. Dit vooral door het karakter van de verteller, Paulo Honório, een primitief, gewelddadig, a-literair mens, waardoor de stijl van Sâo Bernardo nog Spartaanser is dan die van 'Angst'. Is Luis da Silva, in Angst, het type van de zwakke, Paulo Honório is het type van de sterke. Maar zijn kracht betekent tevens zijn ondergang. São Bernardo is een typisch rise and fall-verhaal. In het eerste deel vertelt Paulo Honório hoe hij van blindenbegeleider en onderbetaald arbeider op het landgoed São Bernardo, in de omgeving van Viçosa ('anderhalve moord per dag'), is opgeklommen tot eigenaar van datzelfde landgoed, door middel van afpersing, intimidatie, moord.Op het toppunt van welvarendheid trouwt hij met de gewezen lerares Madalena, om een erfgenaam voor São Bernardo te hebben. Hij beseft met haar een paard van Troje te hebben binnengehaald: cultuur, beschaving. Hij verdenkt haar van ontrouw met Padilha, de schoolmeester. Zijn jaloezie maakt haar gek en drijft haar tot uiteindelijke wanhoopsdaad. Het gevecht tussen brute bezitsdrang en menselijkheid kent geen winnaars: in het boofdstuk overziet Paulo Honório zijn zinloze leven en betreurt het niet te zijn als de dieren op het land. Vertaald uit het Portugees en van een nawoord voorzien door August WillemsenMooi verzorgde uitgave, van Coppens & Frenks Uitgevers, met de tekst haarscherp gedrukt op gevergeerd (geribd) papier.São Bernardo, Graciliano Ramos, goed exemplaar (gebruikssporen op omslag, bij hoeken en wat lichte vlekjes  op snee, bovenzijde. Verder helemaal gaaf)Coppens & Frenks Uitgevers, 1996, gebonden in harde kaft met stofomslag, 172 pagina'sISBN 9071127524Prijs exclusief verzendkosten